Als gevolg van internet is het gebruik van vouchers sterk toegenomen. Voorbeelden van vouchers zijn: bioscoopbonnen, bloemenbonnen, theater- en VVV-bonnen, maar ook beltegoedkaarten.
Per 1 januari 2019 zijn de regels voor vouchers gewijzigd. De regeling is complex en het is voor ondernemers (internet en regulier) daarom belangrijk te snappen wat de gevolg zijn van uitgifte van vouchers en tegoedbonnen.
Voucher of kortingsbon/waardebon?
Een voucher is een instrument waarvoor de verplichting bestaat om het als tegenprestatie te aanvaarden voor bepaalde goederenleveringen of diensten. Heel kort door de bocht: een betaalmiddel. De vorm is niet van belang: het kan een fysiek of een digitaal document zijn (een bon, code of barcode).
Een voucher moet worden onderscheiden van een kortingsbon of waardebon. Een voucher geeft recht op een prestatie (de levering van een goed of van een dienst) zonder verplichte bijbetaling. Dat bijbetaling is toegestaan bij inwisseling tegen een duurder goed of dienst doet daaraan niet af. Bij een kortingsbon of waardebon moet er verplicht worden bijbetaald. De regels voor vouchers zijn niet van toepassing op kortingsbonnen en waardebonnen.
Binnen de voucherregeling wordt onderscheid gemaakt tussen twee soorten vouchers: vouchers voor enkelvoudig gebruik en vouchers voor meervoudig gebruik. Doorslaggevend bij dit onderscheid is de vraag of er op het moment van uitgifte van de voucher zekerheid is over de omvang van de BTW-afdracht bij de toekomstige levering van de goederen of diensten die tegen inlevering van de voucher zullen worden betaald.
Vouchers voor enkelvoudig gebruik
Bij vouchers voor enkelvoudig gebruik is er zekerheid over:
- de plaats van de levering (in welk land).
- het bedrag van de over de levering van de goederen of diensten verschuldigde BTW.
De verkoop van een voucher voor enkelvoudig gebruik, geldt als een levering van een goed. De BTW, die immers bepaalbaar is bij vouchers voor enkelvoudig gebruik, dient bij levering van de voucher te worden afgedragen. Wanneer op enig moment de voucher wordt omgewisseld voor goederen of diensten, is over de levering van die goederen/diensten geen BTW meer verschuldigd.
Voucher wordt ingewisseld bij een andere ondernemer
Een belangrijk kenmerk van vouchers is dat deze doorgaans op veel verschillende locaties (dus bij verschillende ondernemers) ingewisseld kunnen worden. Hoe gaat dan de BTW-heffing?
De verkoop van de enkelvoudige voucher geldt als levering van het goed of van de dienst. De uitgever van de voucher heeft reeds BTW afgedragen over de waarde van de voucher. Het inruilen van de voucher voor de goederen of voor de dienst is niet meer met BTW belast. Als degene die de goederen of de dienst levert, niet degene is die (in eigen naam) de voucher heeft verkocht (geleverd), geldt de goederenlevering/dienstverlening als verricht aan de uitgever van de voucher.
Voorbeeld:
Ondernemer X geeft bloemenbonnen uit, onder meer een bon ter waarde van EUR 10 aan consument C. Consument C kiest in bloemenwinkel Y een bos bloemen uit ter waarde van EUR 15. Bloemenwinkel Y neemt de bon aan van consument C en C betaalt EUR 5 bij. Bloemenwinkel Y overhandigt hem in ruil daarvoor de uitgekozen bloemen.
Bloemenwinkel Y levert de bloemenbon in bij Ondernemer X en factureert hem de waarde van de bloemenbon. Deze waarde is naar alle waarschijnlijkheid lager dan EUR 10, stel EUR 8. Bloemenwinkel Y draagt de BTW die in deze EUR 8 is begrepen, af aan de fiscus. Daarnaast dient bloemenwinkel Y de BTW af te dragen die is begrepen in de EUR 5 bijbetaling door consument C.
Gratis vouchers/vouchers voor geschenken van geringe waarde of als monster
Voor gratis verstrekte vouchers en voor vouchers voor geschenken van geringe waarde of als monster geldt een afwijkende regeling.
Overgangsrecht
Voor vouchers uitgegeven, maar nog niet ingeleverd voor 1 januari 2019 kan een beroep worden gedaan op overgangsrecht.
Vouchers voor meervoudig gebruik
Vouchers voor meervoudig gebruik zijn alle vouchers die geen vouchers voor enkelvoudig gebruik zijn. Het betreft dus de restcategorie. Dit is het geval als de plaats van levering of de BTW-gevolgen nog niet bekend zijn op het moment van uitgifte van de voucher.
Voorbeeld:
Een voucher van een supermarkt dat recht geeft op gratis boodschappen. Deze kan worden gebruik voor het verkrijgen van bier of wijn (hoog tarief) of gewone levensmiddelen (laag tarief). Omdat de gevolg voor de BTW nog niet bekend zijn, blijven de leveringen en verkopen van dergelijke vouchers buiten de BTW-heffing. De heffing vindt pas plaats bij inlevering van de vouchers voor de voldoening van afgenomen goederen of diensten.
Als de waarde van de levering minder bedraagt dan de nominale waarde van de voucher, zijn er 3 situaties denkbaar:
- het saldo op de voucher wordt verlaagd met de waarde van de geleverde goederen en diensten. Het resterende saldo behoudt zijn geldigheid.
- de consument ontvangt het verschil in contanten retour
- de consument ontvangt geen wisselgeld en verliest zijn aanspraak op het ongebruikte deel van de voucher.
In de eerste situatie draagt de ondernemer de BTW af die is begrepen in het bedrag waarmee het saldo van de voucher wordt verlaagd. In de tweede situatie draagt de ondernemer de BTW af die is begrepen in het verschil tussen de (nominale) waarde van de voucher en het wisselgeld. In de derde situatie draagt de ondernemer de BTW af over de verkoopprijs van de levering of dienst exclusief BTW.
Dingen die slechts samen een voucher vormen
Een ondernemer kan zaken verstrekken die pas gezamenlijk recht geven op gratis goederen of diensten. De BTW-heffing vindt dan pas plaats als de voucher daadwerkelijk wordt ingewisseld. Voorbeeld: koopzegels in een spaarboekje.
Gratis vouchers/vouchers voor geschenken van geringe waarde of als monster
Let op: Voor gratis verstrekte vouchers en voor vouchers voor geschenken van geringe waarde of als monster geldt een afwijkende regeling. Ook voor dergelijke gevallen kan het zijn dat BTW moet worden afgedragen!
Overgangsrecht
Voor vouchers uitgegeven, maar nog niet ingeleverd voor 1 januari 2019 kan een beroep worden gedaan op overgangsrecht.
Ongebruikte versus teruggenomen vouchers (bijvoorbeeld: corona vouchers)
Een ticket is een vorm van enkelvoudige voucher. Inlevering van het ticket geeft recht op toegang (tot een dienst (concert, vervoer, etc). Wanneer het ticket ongebruikt zijn geldigheid verliest, is er geen recht op teruggaaf van de reeds afgedragen BTW.
Dat is anders wanneer het ticket wordt teruggenomen, bijvoorbeeld in verband met annulering of afgelasting. In dat geval kan de reeds afgedragen BTW weer worden teruggevorderd. Wanneer het ticket wordt omgeruild voor een voucher die recht geeft op een goed of dienst op een toekomstig moment, moet worden bepaald of het nieuwe/vervangende voucher een voucher voor enkelvoudig of voor meervoudig gebruik is. In geval het ticket wordt omgeruild voor een voucher voor meervoudig gebruik, lijkt teruggave van BTW verdedigbaar, immers bij een voucher voor meervoudig gebruik hoeft pas BTW te worden afgedragen bij inleveren van het voucher. Dit moet nauwkeurig worden bekeken om het risico op naheffing en boetes te vermijden.
Telefoonkaarten
Bij telefoondiensten wordt veel gebruik gemaakt van prepaid beltegoed (telefoonkaart). Dit zijn specifieke vormen van vouchers. Telefoonabonnementen zijn geen vouchers. De voucherregeling is daarom niet van toepassing op telefoonabonnementen.
Wanneer de telefoonkaart (fysiek of virtueel) enkel gebruikt kan worden om binnen Nederland te bellen, is sprake van een voucher voor enkelvoudig gebruik. Wanneer het tegoed gebruik kan worden, niet alleen voor bellen, maar ook voor andere betaalde diensten/spelletjes, is nog niet duidelijk wat de gevolgen zijn voor de BTW-heffing en is er dus sprake van een voucher voor meervoudig gebruik.
Om de gevolgen voor de BTW in beide bovenstaande situaties te kunnen bepalen, moet onderscheid gemaakt worden in
- het telecombedrijf dat de telecomdiensten levert
- de tussenpersoon/distributeur die de vouchers verkoopt.
Telecombedrijf
In geval van enkelvoudige vouchers is het telecombedrijf BTW verschuldigd op het moment van verkoop van de telefoonkaart.
Bij meervoudige vouchers is het telecombedrijf de BTW verschuldigd op het moment dat de telecomdienst feitelijk wordt afgenomen. De vraag is echter over welk bedrag BTW moet worden afgedragen. Afhankelijk van de omstandigheden is dit:
- de nominale waarde van de kaart (of de afwaardering ervan).
- het lagere bedrag dat van de distributeur wordt ontvangen.
Volgens de Hoge Raad is dat afhankelijk van de afspraken die het telecombedrijf en de distributeur hebben gemaakt en de afspraken die gelden tussen de distributeur en de gebruikers van de kaarten. Daarbij is van belang of de distributeur al of niet handelt op eigen naam en voor eigen risico.
Distributeur handelt niet op eigen naam en voor eigen risico
Als de distributeur niet op eigen naam handelt, is het formeel het telecombedrijf dat de telefoonkaarten levert aan de gebruikers ervan. De distributeur zal de verkoopopbrengst van de kaarten moeten afstaan aan het telecombedrijf.
Voor de diensten van de distributeur, zal de distributeur een vergoeding ontvangen. Over deze vergoeding is hij BTW verschuldigd. Hierbij maakt het niet uit of de telefoonkaart (voucher) voor enkelvoudig of voor meervoudig gebruikt is.
Distributeur handelt op eigen naam en voor eigen risico
Hier moet onderscheid worden gemaakt tussen kaarten voor enkelvoudig gebruik en kaarten voor meervoudig gebruik.
Bij kaarten voor enkelvoudig gebruik geldt de distributeur die op eigen naar en voor eigen risico handelt als aanbieder van de telecommunicatiedienst (Hof van Justitie Luxemburg, 2012). De distributeur moet BTW afdragen over de bedragen die hij ontvangt van de gebruikers.
Bij kaarten voor meervoudig gebruik geldt de distributeur die op eigen naam en voor eigen risico handelt niet als aanbieder van de telecommunicatiedienst. Dat is logisch want de distributeur heeft geen inzage in het feitelijk gebruik (de aanwending) van de telefoonkaart. De distributeur is enkel BTW verschuldigd over de vergoeding die hij ontvangt voor zijn bemiddeling.
Cadeaubonnen
Ook cadeaubonnen zijn vouchers. Voor de BTW-kwalificatie van cadeaubonnen is het onderscheid enkelvoudig of meervoudige vouchers eveneens relevant.
Houtsma BTW-advies kan u bijstaan op dit moeilijke terrein vol valkuilen. Deze investering kan u veel ellende en hoge kosten voorkomen. Neem contact op voor een gesprek of voor het aanvragen van een duidelijke offerte.
